កិច្ចព្រមព្រៀងទៅលើទស្សនៈវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួញនៃសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា (TRIPS Part 2)

សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ
និង វិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច
Royal University of Law and Economic

មុខវិជ្ជាៈ នីតិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា

ប្រធានបទៈ កិច្ចព្រមព្រៀងទៅលើទស្សនៈវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួញនៃសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ផ្នែកទី២ (TRIPS)

ណែនាំដោយសាស្ត្រាចារ្យៈ សន សោភ័ណ

សា្រវជ្រាវ និងរៀបរៀងដោយៈ ក្រុមទី២ (L4A3)

និស្សិត ឈុន មុនីឧត្តម
និស្សិត ញ៉ើន សុវុទ្ធី
និស្សិត សោម កញ្ញា
និស្សិត លឹម សេងឡាំ
និស្សិត ជិន ដួងចន្ទ្រាកែវល័ក្ម្ស៉ីនារីរតន៍


ឆ្នាំសិក្សាៈ ២០១១-២០១២

មាតិកា

សេចក្តីផ្តើម ទំព័រទី១
ជំពូកទី១: ការអនុវត្តដោយបង្ខំនូវសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ទំព័រទី២
ផ្នែកទី១: ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ទំព័រទី៣
កថាភាគទី១: កាតព្វកិច្ច ទំព័រទី៣
កថាភាគទី២: រដ្ឋបាល ទំព័រទី៧
ផ្នែកទី២: ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ទំព័រទី១០
ជំពូកទី២: នីតិវិធីនៃការផ្តល់សច្ចាប័ន និងការការពារលើសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ទំព័រទី១១
ផ្នែកទី១: ការទទួលយក និងការការពារស្តីពីកម្មសិទ្ធិបញ្ញា និង
នីតិវិធីដែលពាក់ព័ន្ធនឹង Inter Partes ទំព័រទី១១
កថាភាគទី១: កាតព្វកិច្ចការពារ និងផ្សះផ្សា ទំព័រទី១២
កថាភាគទី២: ចំណាត់ចែងចំពោះភាពតភ្ជាប់ ទំព័រទី១៣
ផ្នែកទី២: ការបែងចែកបញ្ចប់ លើការរៀបចំស្ថាប័ន ទំព័រទី១៤
សេចក្តីសន្និដ្ឋាន ទំព័រទី២០
ឯកសារយោង ទំព័រទី២១
កិច្ចព្រមព្រៀងទៅលើទស្សនៈវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួញនៃសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ផ្នែកទី២ (TRIPS)
សេចក្តីផ្តើម
ការអភិវឌ្ឍជាកត្តាចលករដែលបានជម្រុញគ្រប់វិស័យឆ្ពោះទៅរក ទស្សនៈវិស័យថ្មី រួមបញ្ចូលទាំងកំណែទម្រង់ជាច្រើននៅលើសកលលោកយើងនេះ។ ការរីកចម្រើនទាំងនោះ គេក៏ឃើញមានការស្តែងឡើងនូវសម្ភារៈថ្មីប្លែកៗ ជាច្រើន ដែលជាសក្ខីកម្មនៃភាពរីកចម្រើនផ្នែកបញ្ញាស្មារតី ដែលជាធាតុស្នូលនៃការវិវត្តន៍ទាំងនោះ។ ស្ថិតក្នុងគោលបំណងការពារពីការរំលោភបំពាន នូវកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់អ្នករកឃើញដំបូង សកលលោកបាន បង្កើតនូវលិខិតបទដ្ឋានអន្តរជាតិ និងថ្នាក់ជាតិជាច្រើន ដែលបានក្លាយខ្លួនជារនាំងការពារ ពីការរំលោភបំពានទាំងនោះ ដែលមួយក្នុងចំណោមនោះ មានកិច្ចព្រមព្រៀងទៅលើទស្សនៈវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួញនៃសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ដែលជាភាសារអង់គ្លេសសរសេរថា Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS)។ តែដោយសារតែប្រធានបទយើងខ្ញុំ មិនត្រូវបានគ្របដណ្តប់ទាំងស្រុងលើ កិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS នោះទេ ពោល យើងខ្ញុំនឹងធ្វើការសិក្សាលម្អិតទៅលើ (ជំពូកទី១) ការអនុវត្តដោយបង្ខំនូវសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា និង(ជំពូកទី២) នីតិវិធីនៃការផ្តល់សច្ចាប័ន និងការការពារលើសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា។
ដោយសារតែ ការសិក្សាទៅលើប្រធានបទនេះ ត្រូវបានផ្តោតសំខាន់ទៅលើ ផ្នែកខាងក្រោយនៃកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលជាបច្ច័យនាំឲ្យមានការពិបាកយល់បន្តិចទៅលើការសិក្សាលើប្រធានបទនេះ។ ទោះប្បីជាយ៉ាងនេះក្តី ក្រុមយើងខ្ញុំមានក្តីសង្ឃឹមថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើប្រធានបទនេះ នឹងផ្តល់នូវចំណេះដឹងបន្ថែមអំពីកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS ស្តីពីការអនុវត្តដោយបង្ខំ ការផ្តល់សច្ចាប័ន និងការការពារលើសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញានេះ។
ជំពូកទី១: ការអនុវត្តដោយបង្ខំនូវសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា
អ្នកគាំទ្រកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS នៅកិច្ចពិភាក្សាអ៊ុយរ៉ាហ្គាយរ៉ោន បានព្រួយបារម្ភមិនមែនតែទៅលើ សារៈសំខាន់នៃមាត្រដ្ឋាន IPRs កម្រិតទាមទារដែលអាចទទួលយកបាននោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ត្រូវបានគេគិតផងដែរ អំពីទម្រង់ជាសារវន័្តរបស់វា។ ដូចដែលបាន គូសបញ្ជាក់ខាងលើ ចរឹកលក្ខខណ្ឌដើមរបស់កិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS មានលក្ខណៈដូចទៅនឹងសិទ្ធិឯកជន ហើយការកំណត់នូវអ្នកកាន់កាប់សិទ្ធិឯកជននេះ ត្រូវបានទទួលខុសត្រូវសម្រាប់ការស្វែងរក នូវការអនុវត្តដោយបង្ខំ នូវសិទ្ធិទាំងនោះ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ម្ចាស់សិទ្ធិមានសិទ្ធិ ក្នុង (ផ្នែកទី១) ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយផ្អែកទៅលើនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ឬក៏ (ផ្នែកទី២) ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ក្នុងករណីដែលមានការរំលោភបំពានពីសំណាក់តតីយជន មកលើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។ ដូចមានចែងនៅក្នុងមាត្រា ៤១ នៃកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS ថា រដ្ឋសមាជិកទាំងអស់នៃកិច្ចព្រមព្រៀង ត្រូវធានាថា គ្មានការប៉ះពាល់ដល់នីតិវិធីនៃផ្នែកណាមួយដែលស្ថិតនៅ ក្នុងច្បាប់នេះឡើយ។ សកម្មភាពទាំងអស់នេះ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យមានការប្រឆំាងទៅនឹងបណ្តឹងខ្លះៗ ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការការពារសិទ្ធិលើទ្រព្យរបស់ពួកគេ។ នីតិវីធីទាំងនេះ បានរីករាលដាលដល់ ឥរិយាបថ ដូចជា ការគេចវេះ ការបង្កើតអ្វីមួយឡើងដើម្បីទប់ស្កាត់ដោយស្របច្បាប់ ក្នុងការការពារ ពីការបោកបញ្ឆោត។ ការព្រួយបារម្ភលើនីតិវិធី ពីការបង្ខិតបង្ខំពីសំណាក់ពួករំលោភបំពានសិទ្ធិលើទ្រព្យ ដើម្បីយកមកប្រកួតប្រជែងមានលក្ខណះសមភាព និង ស្មោះត្រង់។ គ្មានហេតុផលណាដែលត្រូវឲ្យតម្លៃ ដែលបានកំណត់ពេលវេលា ឫគ្មានមូលហេតុណាដែលនាំឲ្យពួកគេសុំពន្យាពេលបានទេ។ សេចក្តីសំរេចក្នុងករណីមួយសមស្រប ឫទទួលយកបាន តាមរយះការកំណត់នូវហេតុផល សំខាន់ៗ ដែលត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។ យ៉ាងហោចណាស់ ពួកគេត្រូវអនុវត្តនូវគោលដៅរបស់ខ្លួន ឲ្យបានស្របតាមផ្នែកមួយនៃនីតិវិធី ដែលមិនមានការអនុញ្ញាតឲ្យមានការពន្យាពេលឡើយ ហើយក្នុង សេចក្តីសំរេចក្នុងករណីសមស្រប គឺ បានផ្អែកលើភស្តុតាងសំខាន់ក្នុងការគោរព ដើម្បីផ្តល់ឪកាស ជាទីពេញចិត្ត។ វិធីសាស្រ្ត និង ធ្វើការបកស្រាយឡើងវិញដោយមានការអនុញ្ញាតពីច្បាប់ដើម្បីធ្វើការវិនិច្ឆ័យ នៃសេចក្តីសំរេចចុងក្រោយរបស់ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង ហើយកម្មវត្ថុនៃយុត្ថាធិការ របស់ច្បាប់នៃសមាជិក នីមួយៗ មានការព្រួយបារម្ភលើករណីសំខាន់មួយ។ ជាការពិតណាស់ ច្បាប់ត្រូវតែមានលក្ខណះយុត្តិធម៌ ក្នុងការវិនិច្ឆ័យដោយសមហេតុផល។ ការយល់ឃើញថា ផ្នែកនេះមិនមានបង្កើតឲ្យពាក់ព័ន្ធនិងការទាមទារបំណុល ដែលជាមូលហេតុ មួយនៃការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិលើទ្រព្យរបស់បុគ្គល ហើយស្ថិតនៅក្រោមការវិនិច្ឆ័យ ព្រមទាំងមានចែងក្នុង គោលការណ៏ទូទៅ។ សមាជិកទាំងអស់មិនត្រូវបានចាប់បង្ខំដោយច្បាប់ឡើយ និង មិនតំរូវឲ្យមានការ គោរពក្នុងការធានារវាង ការបង្ខិតបង្ខំសិទិ្ធលើទ្រព្យរបស់បុគ្គល និង ការបង្ខំឲ្យគោរពនូវគោលការណ៏ ទូទៅឡើយ។
ផ្នែកទី១: ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី
នៅក្នុងនីតិវិធីនៃការអនុវត្តដោយបង្ខំ ដោយយោងទៅលើនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ដែលត្រូវបានបើកទូលាយនូវសិទ្ធិចំពោះ ម្ចាស់សិទ្ធិក្នុងការដាក់ពាក្យបណ្តឹងពីការរំលោភបំពាននូវសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដែលម្ចាស់សិទ្ធិអាចធ្វើឡើងតាមរយៈ (កថាភាគទី១) ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយកាតព្វកិច្ច និង(កថាភាគទី២) ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយផ្នែករដ្ឋបាល។
កថាភាគទី១: កាតព្វកិច្ច
នៅក្នុងកថាភាគទី១ ដែលបានលើកឡើងអំពីកាតព្វកិច្ចនៅត្រង់នេះ ត្រូវបានគូសបញ្ជាក់ ចាប់ពីមាត្រា៤២ នៃកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS រហូតដល់មាត្រា៤៨ ដែលត្រូវបានផ្តោតសំខាន់ទៅលើ យុត្តិធម៌ និងនីតិវិធីប្រកបដោយសមធម៌ ភស្តុតាង អធិបញ្ជា ព្យសនកម្ម មធ្យោបាយដោះស្រាយដទៃទៀត សិទ្ធិនៃពត៌មាន និងការជួសជុលការខូចខាតរបស់ចុងចោទ។
យុត្តិធម៌ និងនីតិវិធីប្រកបដោយសមធម៌ ត្រូវបានកំណត់ទៅលើ សមាជិកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់ ត្រូវបានផ្តល់តាមការវិនិច្ឆ័យក្នុងបណ្តឹងរដ្ឋប្បេវណី ដែលជាការព្រួយបារម្ភ ចំពោះការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិ លើទ្រព្យរបស់រូបវ័ន្តបុគ្គលដោយអនុលោមតាមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ ចុងចោទ និង មានសិទ្ធិសសេរនូវចំនុចសំខាន់ឲ្យស្របតាមពេលវេលា ហើយព្រមទាំងបញ្ជាក់ឲ្យបានលំអិតអំពី មូលដ្ឋានដែលជាភស្ថុតាងសំរាប់ធ្វើការប្តឹងតវ៉ា។ សមាជិកទាំងអស់ ត្រូវមានអ្នកតំណាង ដើម្បីចូលរួម ពិភាក្សាតាមផ្លូវច្បាប់ដោយឯករាជ្យ ហើយមិនមានការគាបសង្កត់ដាក់បន្ទុកលើអ្នកណាមួយនោះទេ ។ បណ្តឹងតវ៉ា ត្រូវបានបង្ហាញតាមលក្ខណៈសមស្រប គោរពទៅតាមនីតិវិធីនៃច្បាប់ និងមានការបញ្ជាក់ ពីភស្តុតាងត្រូវតែទាក់ទងនិងបណ្តឹងតវ៉ានេះ។ នីតិវិធីក៏បានផ្តល់អត្ថន័យ និង ពត៌មានលំអិត ហើយគ្មានហេតុផលផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើយ។
ភស្ថុតាង ត្រូវការវិនិច្ឆ័យស្របច្បាប់ និង ត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ ពេលដែលផ្នែកណាមួយ ដែលជា មូលហេតុពាក់ព័ន្ធនិងភស្ថុតាង នោះ បណ្តឹងតវ៉ា ត្រូវមានភស្ថុតាងភា្ជប់មកជាមួយដើម្បីចង្អុលបង្ហាញ ដែលមានការប្តឹងជំទាស់ទៅលើផលិតផលដែលជាកម្មវត្ថុ។ បញ្ហាក្នុងករណីនៅក្នុងស្ថានភាព ត្រូវបានរក្សាជាសម្ងាត់។ ផ្នែកមួយនៃវិធីសាស្រ្ត គឺ ការរកអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត ឫគ្មានហេតុផលល្អណាដើម្បីបដិសេធក្នុង ការចូល ឫអ្វីផ្សេងទៀតដែលមិនចាំបាច់ដើម្បីទាញហេតុផលក្នុងពេលមួយសមរម្យ ឫមានការរារាំង ក្នុងការចុះហត្ថលេខានៃនីតិវិធី ទាក់ទង់ការបង្ខិតបង្ខំ។ សមាជិកមួយ ប្រហែលជាបានយល់ ព្រមលើ ការវិនិច្ឆ័យដោយស្របច្បាប់ ដែលបានអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ ដើម្បីបង្កើតលើកដំបូង និង សេចក្តីសំរេចចុងក្រោយ។ ការយល់ព្រម ឫការបដិសេធនៅលើមូលដ្ឋាននៃការផ្តល់ពត៌មានមិនសមស្របរបស់ពួក គេ។
អធិបញ្ជា គឺជាអំណាចវិនិច្ឆ័យស្របច្បាប់ និង ត្រូវអនុលោមតាមបទបញ្ជាទាក់ទងនឹងផ្នែកណាមួយ ដើម្បី ឈប់ប្តឹងពីការរំលោភបំពាន ។ ការការពារបានរាប់បញ្ជូលក្នុងបណ្តុំពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងសេចក្តីបង្គាប់ របស់ពួគគេនៃ ការនាំចូលនូវទំនិញ ដើម្បីដោះស្រាយនូវការរំលោភបំពានលើសិទ្ធិរបស់បុគ្គល ភ្លាមៗនោះអតិថិជនបានយល់ច្បាស់ពីទំនិញកាន់តែច្បាស់។ សមាជិកមិនចាំបាច់ ព្រមព្រៀងគ្នា ដូចជា ស្នាដៃ ក្នុងការគោរពលើការការពារ ការសងបំណុល ឫបទបញ្ជាធ្វើឡើងមុន ដោយមានការយល់ដឹង និង អាចឲ្យហេតុផលបាននៅជុំវិញបញ្ហាដែលកើតឡើង ក្នុងការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិលើទ្រព្យបុគ្គល។ គ្មានកម្មវត្ថុណាផ្សេងនែផ្នែកនេះ និងបានផ្តល់ឲ្យដោយអនុលោមតាមផ្នែកទី២ នៃការប្រើអាស័យដ្ឋានរដ្ឋាភិបាលឫតតិយជន ដោយរដ្ឋាភិបាលគ្មានការអនុញ្ញាតឲ្យមានសិទ្ធិកាន់កាប់លើទ្រព្យ។ សមាជិកទាំងអស់បានកំណត់នូវអធិបញ្ជារដែលមានប្រយោជន៏ ក្នុងការប្រឆំាង ដូចជា ការសងប្រាក់លើទ្រព្យវត្ថុមានតម្លៃ ដោយមានចែងក្នុងអត្ថបទ(h) នៃមាត្រា៣១ ។ ក្នុងករណីផ្សេងៗទៀត គឺជាផ្នែកមួយស្ថិតក្រោម និងផ្តល់ឲ្យនូវអធិបញ្ជារមិនភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងច្បាប់របស់សមាជិកនីមួយៗនោះទេ គឺមានការប្តឹងតាមផ្លួវច្បាប់ និង ការទាមទារផលប្រយោជន៏របស់បុគ្គល។
ព្យសនកម្ម គឺជាការវិនិច្ឆ័យទៅលើភាពខូចខាតរបស់កម្មសិទ្ធិករ។ អំណាចវិនិច្ឆ័យ គឺត្រូវបានអនុលោមតាមច្បាប់ ដែលស្តីពីសិទ្ធិកាន់កាប់ និង មានការបង្កព្យសនកម្មប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិ មានន័យថាការរំលោភបំពានរបស់បុគ្គលទៅលើ សិទ្ធិលើទ្រព្យរបស់រូបវ័ន្តបុគ្គល ដែលអ្នករំលោភបំពានបានដឹងច្បាស់ និង មានការយល់ដឹងមុន។ អំណាចវិនិច្ឆ័យត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ផងដែរ ដោយអ្នករំលោភបំពាន បានចំណាយ សោហ៊ុយលើសិទ្ធិកាន់កាប់ និង រាប់បញ្ចូលទាំងថ្លៃឈ្នួលជួលមេធាវីដែរ។ ក្នុងករណីមួយសមរម្យ សមាជិកទាំងអស់ ប្រហែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការវិនិច្ឆ័យស្របច្បាប់ ដើម្បីបញ្ជាទៅគ្រប់ស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងការបង្កព្យសនកម្មពីជនល្មើស ឬគ្មានហេតុផលអាចប្តឹងបាន។
មធ្យោបាយដោះស្រាយដទៃទៀត គឺជាការរៀបចំបង្កើត ដែលបង្កលក្ខណះប៉ះពាល់ដោយជនរំលោភបំពាន ការវិនិច្ឆ័យស្រប ច្បាប់ និង ត្រូវបានរៀបចំនូវមុខទំនិញដែលពួកគេបានស្វែងរកឃើញ ពីការរំលោភបំពាននោះដោយ គ្មានការទូទាត់នូវទំនិញតិចតួចឡើយ ការបោះបង់ចោលនូវទំនិញក្នុងផ្នែកមួយនៃពាណិជ្ជកម្ម សកម្មភាព ដោយដៃ ដែលជាសិទ្ធិកាន់កាប់ ឫុផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាការបំផ្លាញ។
ការវិនិច្ឆ័យស្របច្បាប់ ត្រូវបានអនុញ្ញាតផងដែរ លើអចនវត្ថុ ផ្នែកនៃគ្រឿងសំភារះ និង ប្រដាប់ប្រដាច្រើនលើសលុប ហើយត្រូវបាបង្កើត និង មានការរំលោភពីអ្នកប្រើផងដែរ។
សិទ្ធិនៃពត៌មាន មានន័យថា សមាជិកទាំងអស់ត្រូវបានផ្តល់ នូវអំណាចស្របច្បាប់ និង មិនត្រូវបានជ្រៀតជ្រែកពីសំណាក់ បុគ្គលណាមួយ។ ការផ្តល់ដំណឹង ពីការរំលោភសិទ្ធិកាន់កាប់របស់បុគ្គលទៅឲ្យតតិយជនដើម្បីដោះស្រាយ បញ្ហានេះ ដូចជា បញ្ហាលើផលិតផល បញ្ហាសេវាកម្ម និង ការចែកចាយផលិតផលរបស់ពួកគេ។
ការជួសជុលការខូចខាតរបស់ចុងចោទ គឺជាការវិនិច្ឆ័យស្របច្បាប់ និង ត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យបង្កើតឡើង ឲ្យមានរបៀបរៀបរយនៃផ្នែកណាមួយដែលមានសំណើធ្វើឡើងពីគូភាគីដើម្បីទាមទារ និង បង្ខិតបង្ខំ បោកបញ្ឆោតរំលោភលើក្រមនីតិវិធី ដើម្បី កំណត់នូវកំហុសរបស់ភាគីដែលបានចូលរួម ឫដាក់ទោសឲ្យសមល្មមទៅនឹង ការបង្កព្យសនកម្ម។ ការវិនិច្ឆ័យស្របច្បាប់ និង ត្រូវបានអនុញ្ញាតផងដែរ ទៅនឹង ការដាក់ពាក្យសុំ ដែលចុងចោទត្រូវបានចំណាយសោហ៊ុយសង ព្រមទាំងរាប់បញ្ជូលទាំងតំលៃជួលមេធាវីដែរ។ ក្នុងការគោរពឋានានុក្រមនៃច្បាប់ ត្រូវបានការការពារ ឫមានការបង្ខិតបង្ខំសិទ្ធិលើទ្រព្យរបស់បុគ្គល សមាជិកនិងត្រូវបានលើកលែងជាសាធារណៈដោយស្របច្បាប់ ហើយមានការទទួលខុស ត្រូវដោយអាជ្ញាធរ រួមជាមួយនិងការជឿជាក់ថា ការនាំយកទំនិញ ត្រូវបានអនុលោមទៅតាមច្បាប់។
កថាភាគទី២: រដ្ឋបាល
ដោយឡែកការអនុវត្តដោយបង្ខំតាមរយៈ រដ្ឋបាលត្រូវបានកំណត់នៅក្នុងមាត្រា៤៩ នៃកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS ដោយបានកំណត់មកថា ទំហំនៃបណ្តឹងពាក់ព័ន្ធទៅនិង អធិបញ្ជារមួយចំនួន អាចរៀបចំឲ្យមានជាលទ្ធផលនៃការចាត់ចែង នីតិវិធីក្នុងករណីសមស្របមួយ ដូចក្នុងខ្លឹមសារនៃផ្នែកនេះ។
បន្ថែមពីលើនេះទៅទៀត កិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS នៅក្នុងផ្នែកទី៣ បានកំណត់ នូវការកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្ន នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌមួយចំនួន នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបាន ចែងនូវសមត្ថកិច្ចចម្បង ត្រូវបានប្រគល់ឲ្យ ស្ថាប័នតុលាការ។ .អំណាចវិនិច័្ឆយត្រូវបានអនុញ្ញាតឡើងដើម្បីរៀបចំឲ្យទាន់ពេល ហើយជះឥទិ្ធពល ដល់ការវាស់ស្ទង់ ជាបណ្តោះអាសន្នដូចខាងក្រោម:
  ការពារពីការរំលោភបំពានសិទ្ធិលើទ្រព្យរបស់រូបវ័ន្តបុគ្គល និង បានការពារដោយធ្វើ ពាណិជ្ជកម្ម ក្នុងការអនុវត្តយុត្ថាធិការលើទំនិញសំខាន់។
  បង្កាពីការរំលោភបំពានរបស់បុគ្គលតាមរយះ ភស្តុតាងមានទំនាក់ទំនងទៅនឹងបុគ្គល។
អំណាចវិនិច្ឆ័យ និង ត្រូវបានអនុញ្ញាត លើការវាស់ស្ទង់ជាបណ្តោះអាសន្ន ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ហើយព្រមទាំងមានការពន្យាពេល ដូចជា ការឲ្យកើតមានឡើងនូវសិទ្ធិកាន់កាប់ ឬបង្ហាញពីភស្តុតាងដែលបង្កឲ្យមានព្យសនកម្ម។ ការវិនិច្ឆ័យដោយស្របច្បាប់ និង ត្រូវបានអនុញ្ញាតដើម្បីបំពេញតំរូវការក្នុងការប្រមូល ភស្ថុតាង មកបញ្ជាក់ពីពួកគេផ្ទាល់ និង មានសិទ្ធិការពារចុងចោទ ពីសំណាក់បោកបញ្ឆោត។ ការកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្ន វាអាចនាំឲ្យយើងកំណត់នូវមូលហេតុសំខាន់ៗ ទាក់ទង និង ការរំលោភបំពានខុសច្បាប់ ហើយត្រូវបានផ្តល់ភស្ថុតាងចាំបាច់ បញ្ជាក់ពីភាពស្មោះត្រង់របស់ចុងចោទ។ ការដាក់ពាក្យសុំ និង តំរូវឲ្យមានការចែករំលែកនូវពត៌មានសំខាន់ៗ ទៅនឹងលក្ខណះ នៃទំនិញដោយស្របច្បាប់ ដើម្បីកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្ន។ គ្មានការប្រកាន់ពូជសាសន៏ ដូចក្នុងអត្ថបទទី៤ ការកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្ន ដែលមាន មូលដ្ឋានក្នុងខ្លឹមសារទី១ និង ទី២ និង មានសំណើឡើងដោយចុងចោទ ។ ការដកហូត ឬ ការផ្អាកក៏ត្រូវបានទទួលយក។ ប្រសិនបើនីតិវិធី កំពុងដំណើការក្នុងសេចក្តីសំរេចក្នុងករណីណាមួយសមស្រប អំណាចវិនិច្ឆ័យត្រូបបានអនុញ្ញាត ឲ្យមានការកំណត់ជាបណ្តោះ អាសន្នតាមផ្លូវច្បាប់។ ពេលដែលការកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្នត្រូវបានលុបចោល ពួកគេនិងត្រូវបញ្ឈប់សកម្មភាពស្របច្បាប់ដែរ។ ការកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្ន អាចរៀបចំជាលទ្ធផលនៃការចាត់ចែងនីតិវិធី ដូចជា នីតិវិធីទាក់ទងនឹង គោលការណ៍សមមូលដែលមានការកំនត់ក្នុងផែ្នកនេះ។
សមាជិកទាំងអស់ និងផ្តល់ដំណឹងពីកម្មវត្ថុដែលបានកំណត់ដូចខាងក្រោម: នីតិវិធីទទួលបន្ទុកលើសិទ្ធិកាន់កាប់ ដែលមានមន្ទិលសង្ស័យនៅជុំវិញវត្ថុ ហើយមានការនាំចូលនូវវត្ថុក្លែងក្លាយ ឫសិទ្ធិអ្នកនិពន្ធ ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយចែកចាយ។ សមាជិកទាំងអស់ ត្រូវផ្តល់នូវភាពត្រូវរូវគា្នក្នុងនីតិវិធី ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងការព្រួយបារម្ភ លើការរំលោភបំពាន ទំនិញ។
ការដាក់ពាក្យសុំដើម្បីដាក់ពាក្យសុំចូលសមាជិកថ្មី តាមនីតិវិធីស្ថិតក្នុងមាត្រា៥១ និង តំរូវឲ្យមានភស្ថុតាងគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំពេញបែបបទលើពាក្យសុំឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ការដាក់ពាក្យសុំនេះត្រូវស្ថិត នៅក្រោមច្បាប់នៃប្រទេសដែលនាំទំនិញចូល។
អំណាចវិនិច័្ឆយ ត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយច្បាប់ ដើម្បីឲ្យមានសន្តិសុខ និង ការធានាចំពោះចុងចោទ ជាពិសេស គឺការពារពីករណីឆបោក។ សន្តិសុខ និង ការធានានូវសុវត្ថិភាពមានកំណត់នៅក្នុង នីតិវធី។ ការអនុវត្តលើផ្នែកនៃករណី លើកលែង ទំនិញក្នុងឧស្សាហកម្ម ជាប់ទាក់ទងនិងការរចនាម៉ូត ការប្រកាសនីយប័ត្រតក្កកម្ម ការគូសប្លង់ ត្រូវបានការការពារដោយច្បាប់។
អ្នកផលិត និង អ្នកទទួលបានការចែកចាយនូវផលិតផល និងត្រូវធ្វើតាមបញ្ញត្តិជាបណ្តោះអាសន្ន នោះទំនៀមទំលាប់មានការកំណត់នីតិវិធីទៅនឹងសេចក្តីសំរេចសមស្របមួយដែលភាគីនៃចុងចោទ ឫអំណាចនៃច្បាប់ដែលបានធ្វើការកំណត់ជាបណ្តោះអាសន្នរួចជាស្រេច។
ទាក់ទងនឹងច្បាប់ និងត្រូវបានអនុញ្ញាតដោយដាក់ពាក្យសុំជួសជុល សំណងលើអ្នកផលិត និង ការទទួលបញ្ញើទុក ត្រូវមានការទូទាត់តំលៃសមរម្យនូវសព្យសនកម្មណាមួយកើតឡើងក្នុងទំនិញ។
គា្ននការប្រកាន់ពូជសាសន៏ ក្នុងការការពារ និង មានសិទ្ធិទទួលបានពត៌មានដោយឯករាជ្យ។ សមាជិកទាំងអស់ ត្រូវបានទទួលសិទ្ធិកាន់កាប់ដោយស្របច្បាប់លើទំនិញ និង មានការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងត្រឹមត្រូវលើករណីប្តឹងតវ៉ា។
សមាជិកណាដែលតំរូវឲ្យមានការប្រកួតប្រជែងតាមផ្លូវច្បាប់លើមុខទំនិញរបស់ខ្លួន ហើយពួក គេទទួលបាននូវការការពារសិទ្ធិលើទ្រព្យរបស់បុគ្គលដោយស្របច្បាប់។
  ការប្រកួតប្រជែងស្របច្បាប់ លើសិទ្ធិកាន់កាប់ ទទួលបាននូវពត៌មានមួយចំនួន ដែលមាន លក្ខណះអនុវត្តជាទ្រង់ទ្រាយធំ។
  ការផលិត និង សិទ្ធិកាន់កាប់ និង ផ្តល់នូវការការពារដោយស្របច្បាប់ និង មានប្រយោជន៏ ជូនបុគ្គល។
  សមាជិកទាំងអស់ត្រូវបានលើកលែងដែលធ្វើឡើងជាសាធារណះ នៅលើកម្មវត្ថុដែលបាន កំណត់នៅក្នុងទំនិញ។
គ្មានការប្រកាន់ពូជសាសន៏ តាមរយះសកម្មភាពប្តឹង ដើម្បីបង្ហាញពីសិទិ្ធកាន់កាប់ និង កម្មវត្ថុ របស់ចុងចោទដែលបានលើកឡើងក្នុងការវិនិច័្ឆយដោយស្របច្បាប់ ពីការរំលោភបំពានទៅលើ ទំនិញដែលបានផលិត ហើយក៏បានកំណត់ក្នុងមាត្រា៤៦ “ទំនិញមានការក្លែងបន្លំ”។
សមាជិកទាំងអស់ ត្រូវបានត្រួតពិនិត្យលើកម្មវត្ថុដែលមានគុណភាពតិច គ្មានលទ្ធផលពី ធម្មជាតិ ដែលមិនមានចំណុះត្រឹមត្រូវ ហើយត្រូវបានដាក់នៅក្នុងប្រអប់សំរាប់ផ្ញើចេញទៅក្រៅ។
ផ្នែកទី២: ការអនុវត្តដោយបង្ខំដោយនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ
សមាជិកទាំងអស់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងTRIPS មុខជាអនុញ្ញាតឲ្យមាននីតិវិធី និងការដាក់ ទណ្ឌកម្មផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌដើម្បីអនុវត្តនៅក្នុងរឿងក្តីនៃការក្លែងបន្លំសញ្ញាពាណិជ្ជកម្មដោយចេតនា រឺការលួចចម្លងស្នាដៃចំពោះកម្រិតណាមួយនៃពាណិជ្ជកម្ម។ ដំណោះស្រាយដែលអាចទទួល បានមុខជារួមមានដាក់ពន្ធនាគារ និង/ឬការពិន័យជាប្រាក់ដែលជាការមួយគ្រប់គ្រាន់ផ្តល់ឲ្យ នូវការបន្ទុចបង្អាក់នូវសកម្មភាពខុសច្បាប់ទាំងនោះ។
ភាពស្របគ្នាជាមួយនឹងកម្រិត នៃការដាក់ទណ្ឌកម្មទាំងអស់នោះអនុវត្តសម្រាប់បទឧក្រិដ្ឋនៃភាពធ្ងន់ធ្ងរដែលជាប់ទាក់ទងនៅ ក្នុងរឿងក្តីទាំងឡាយណាដែលសមស្រប ហើយដំណោះ ស្រាយដែលអាចទទួលយកបានមុខជារួមបញ្ចូលផងដែរនូវការរឹបអូសយកការដកសិទ្ធិ និងការ ធ្វើឲ្យវិនាសនៃទំនិញដែលខុសច្បាប់ហើយនិងវត្ថុធាតុដើមមួយចំនួន និងការអនុវត្តនូវអំណាច ដែលត្រូវបានអនុវត្តដោយគណៈកម្មការនៃបទល្មើស។
សមាជិកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងអស់មុខជាផ្តល់ ឲ្យមានសម្រាប់នីតិវិធី និងការដាក់ទណ្ឌកម្ម ផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌដើមី្បអនុវត្តនៅក្នុងរឿងក្តីផ្សេងទៀតនៃការរំលោភទៅលើសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញាជា ពិសេសកន្លែងណាដែលពួកគេប្រព្រឹត្តដោយចេតនា និងនៅលើកម្រិតណាមួយនៃពាណិជ្ជកម្ម។
ជំពូកទី២: នីតិវិធីនៃការផ្តល់សច្ចាប័ន និងការការពារលើសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា
ដើម្បីទទួលបានការការពារពី កិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS និងក្លាយខ្លួនជាសមាជិកភាពនោះ រដ្ឋនីមួយៗត្រូវផ្តលសច្ចាប័នទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ដូចតទៅនឹងការផ្តល់សច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញា អនុសញ្ញា ឬលិខិតបទដ្ឋានអន្តរជាតិដទៃទៀតផងដែរ។ ក្រោយពេលដែលបានក្លាយខ្លួនជាសមាជិកភាពនៃ កិច្ចព្រមព្រៀង រដ្ឋនោះនឹង (ផ្នែកទី១) ត្រូវទទួលយក និងការការពារនូវកម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងនីតិវិធីដែលពាក់ព័ន្ធនឹង Inter Partes និង (ផ្នែកទី២) ការបែងចែកបញ្ចប់លើការរៀបចំស្ថាប័ន។
ផ្នែកទី១: ការទទួលយក និងការការពារស្តីពីកម្មសិទ្ធិបញ្ញា និងនីតិវិធីដែលពាក់ព័ន្ធនឹង Inter Partes
ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយ នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS ត្រូវបានការពារដោយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រោយពីពួកគេបានក្លាយជាសមាជិក នៃកិច្ចព្រមព្រៀង មិនតែប៉ុណ្ណោះ សមាជិកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះ នឹងត្រូវបានការពារ ជាពិសេសក្នុងករណីដែលខ្លួនត្រូវបាន អ្នកដទៃរំលោភបំពានទៅលើ កម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ខ្លួន។ យើងនឹងសិក្សាឲ្យកាន់តែ លម្អិតទៅលើ (កថាភាគទី១) កាតព្វកិច្ចការពារ និងផ្សះផ្សា និង(កថាភាគទី២) ចំណាត់ចែងចំពោះភាពតភ្ជាប់។
កថាភាគទី១: កាតព្វកិច្ចការពារ និងផ្សះផ្សា
ច្បាប់ និងបទបញ្ជាទាំងឡាយហើយ និងសេចក្តីសម្រេចចុងក្រោយរបស់តុលាការ និង ការវិនិច្ឆ័យផ្នែករដ្ឋបាលនៃការដាក់ពាក្យសុំជាទូទៅជះឥទ្ធិពលដោយសមាជិកណាម្នាក់ ដែល មានទាក់ទងទៅនឹងសាច់រឿងដែលជាប់វិវាទនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះ (ភាពដែលអាចទទួល យកបាន រង្វង់បញ្ហា ការទទួលយក ការបង្ខំឲ្យអនុវត្ត និងការការពារនៃការរំលោភសិទ្ធិកម្ម សិទ្ធិបញ្ញា) មុខជាត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈនៅកន្លែងណាមួយដូចជា៖ ការប្រកាស ផ្សាយជាសាធារណៈមិនងាយអនុវត្តដោយសារតែ មិនអាចទទួលយកបានជាសាធារណៈ នៅ ក្នុងភាសាជាតិមួយ នៅក្នុងបែបបទណាមួយ ដូចជាផ្តល់មធ្យោបាយដល់រដ្ឋាភិបាល និង អ្នកកាន់កាប់សិទ្ធិទាំងអស់ទទួលបានជាមួយពួកគេ។
កិច្ចព្រមព្រៀងអំពីសាច់រឿងដែលជាប់វិវាទ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដែលកំពុងដំណើរការរវាងរដ្ឋាភិបាល រឺភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាលម្នាក់នៃសមាជិកម្នាក់ និងរដ្ឋាភិបាល ឬភ្នាក់ងាររដ្ឋាភិបាល ម្នាក់នៃសមាជិកដ៏ទៃទៀតមុខជាផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈផងដែរ។
សមាជិកទាំងអស់មុខជាប្រកាសពីច្បាប់ និងបទបញ្ជាទាំងឡាយយោងទៅតាមកថា ខណ្ឌទី១ ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងTRIPS តាមលំដាប់ដើមី្បជួយក្រុមប្រឹក្សា នៅក្នុងការរំលឹកឡើងវិញ នៃកិច្ចដំណើរការចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ ក្រុមប្រឹក្សាបាន ព្យាយាមសំរាលបន្ទុកសមាជិកទាំងអស់នៅក្នុងការអនុវត្តកាតព្វកិច្ចទាំងនេះនិងមុខជាសម្រេច ចិត្តបដិសេធ កាតព្វកិច្ចជូនព័ត៌មានពីច្បាប់ និងបទបញ្ជាទាំងឡាយភ្លាមៗទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សា ប្រសិនជាការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយWITO ទៅលើការបង្កើតបញ្ជីរួមមួយមានច្បាប់ និងបទ បញ្ជាទាំងអស់នោះត្រូវបានទទួលជោគជ័យ។ ក្រុមប្រឹក្សាមុខជាពិចារណាផងដែរនៅក្នុងការជាប់ទាក់ទងសកម្មភាពមួយចំនួនទាំងនេះ ត្រូវការអំពីការប្រាប់ឲ្យដឹងទាក់ទងទៅនឹងកាតព្វកិច្ច ទាំងឡាយនៅពីក្រោមការទប់ស្កាត់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះពីមាត្រា៦ ter អនុសញ្ញាប៉ារីស(១៩៦៧)។
សមាជិកនីមួយៗ មុខជារៀបចំផ្តល់ការឆ្លើយតបចំពោះសំណើរជាលាយលក្ខអក្សរពីសមាជិកដ៏ទៃទៀត។ ប្រភេទព័ត៌មានយោងតាមកថាខណ្ឌមួយ មានហេតុផលដែលជឿជាក់ថាជាចំនុចជាក់លាក់មួយ នៃសេចក្តីសម្រេចតុលាការ ឬការវិនិច្ឆ័យនៃរដ្ឋបាល ឬកិច្ចព្រមព្រៀងទេ្វរភាគីនៅក្នុងតំបន់នៃ សិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញាជៈឥទ្ធិពលដល់ សិទ្ធិទាំងឡាយរបស់កម្មសិទ្ធិបញ្ញានៅពីក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ហើយមុខជាស្នើសុំផងដែរនៅក្នុងការសរសេរដើមី្បទទួលបាន ឬផ្តល់ព័ត៌មាន នៅក្នុង ព័ត៌មានលំអិតគ្រប់គ្រាន់ដូចជាចំនុចជាក់លាក់សេចក្តីសម្រេចតុលាការ ឬការវិនិច្ខ័យរដ្ឋាបាល ឬកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី។
នៅក្នុងកថាខណ្ឌ១, ២, និង៣ មិនតម្រូវឲ្យសមាជិកទាំងអស់លាតត្រដាងឲ្យដឹងពី ព័ត៌មានសំងាត់ ដែលជាឧបសគ្គដល់ការដាក់ឲ្យអនុវត្តច្បាប់ ឬបើមិនដូច្នេះទេគឺផ្ទុយនិង ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ឬការបាត់បង់សិទ្ធិផលប្រយោជន៍ទាំងឡាយ នៃពាណិជ្ជកម្មដែល ស្របច្បាប់ នៃសហគ្រាសសាធារណៈ ឬឯកជន ដោយចំពោះ។
កថាភាគទី២: ចំណាត់ចែងចំពោះភាពតភ្ជាប់
មិនតែប៉ុណ្ណោះ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏បានផ្តល់ឲ្យនូវកាតព្វកិច្ចក្នុងការដោះស្រាយ ដោយបានផ្តល់ឲ្យនៃមាត្រា២២-២៣ នៃGATT ១៩៩៤ ជាការផ្តល់នូវភាពលំអិតបន្ថែម និង អនុវត្តដោយកិច្ចយល់ព្រមគ្នាក្នុងការដោះស្រាយជំលោះ មុខជាអនុវត្តចំពោះការពិគ្រោះ យោបល់ និងដំណោះស្រាយ នៃជំលោះនៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ លើកលែងក្រៅពីភាព ជាក់លាក់ដែលផ្តល់ឲ្យក្នុងឯកសារនេះ។
កថាខណ្ឌរងគឺ 1B និង1C ក្នុងមាត្រា២៣ នៃGATT ១៩៩៤ មុខជាមិនអនុវត្ត ចំពោះដំណោះស្រាយ នៃជំលោះនៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះសម្រាប់រយៈពេល៥ឆ្នាំ គិត ចាប់ពីថ្ងៃនៃការចូលទៅក្នុងកិច្ចដំណើរការចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងWTO។
អំឡុងពេលដោយយោងតាមកថាខ័ណ្ឌទី២ ក្រុមប្រឹក្សាសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងTRIPS មុខជាត្រួតពិនិត្យពីវិសាលភាព និងបែបបទសម្រាប់ពាក្យបណ្តឹងនៃប្រភេទដែលផ្តល់ឲ្យដើមី្ប នៅក្រោមកថាខណ្ឌរង 1B និង1C ក្នុងមាត្រា២៣ នៃGATT ១៩៩៤ ទាក់ទងនិងកិច្ចព្រម ព្រៀងនេះហើយប្រមូលអនុសាសន៍កិច្ចព្រមព្រៀងនេះទៅកាន់កិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីសម្រាប់ កិច្ចព្រមព្រៀង។ ការសម្រេចមួយចំនួនក្នុងកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីដោយការយល់ព្រមដូចជា ការផ្តល់អនុសាសន៍ឬពន្យាអំឡុងពេលនៅក្នុងកថាខណ្ឌទី២ មុខជាធ្វើដោយត្រឹមតែការ ព្រម ព្រៀងហើយនិងការយល់ព្រមទៅលើ អនុសាសន៍មុខជាជះឥទ្ធិពលសម្រាប់ គ្រប់សមាជិកទាំងអស់ ដោយគ្មានការទទួលស្គាល់ដំណើរការជាផ្លូវការសម្រាប់អនាគតទេ។
ផ្នែកទី២: ការបែងចែកបញ្ចប់ លើការរៀបចំស្ថាប័ន
ដើម្បីធានាឲ្យបាននូវការអនុវត្ត កិច្ចព្រមព្រៀង គេបានបង្តើត ក្រុមប្រឹក្សា TRIPS ជាអ្នកត្រួតពិនិត្យប្រតិបត្តិការណ៏នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ហើយជាពិសេស ការប្រព្រឹត្តរបស់សមាជិកជាមួយកាតព្វកិច្ចជាប់ខ្លួនរបស់ពួកគេ ហើយនិងផ្តល់ អោយសមាជិក នូវឪកាសសំរាប់ពិគ្រោះលើបញ្ហាដែលទាក់ទងទៅលើជំនួញពាក់ព័ន្ធទៅលើកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ។ ការធ្វើការកិច្ចការដូចជាទំនួលខុលត្រូវផ្សេងទៀតដែលបានចាត់ចែង ឲ្យធ្វើដោយសមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សា ដោយឡែកក្រុមប្រឹក្សានឹងផ្តល់ជំនួយដែលស្នើសុំដោយពួកគេនៅក្នុ្ងងបរិបទទម្រង់ការដោះស្រាយជំលោះ ។ ក្នុងប្រតិបត្តិការណ៏មុខងាររបស់ខ្លួនក្រុមប្រឹក្សា TRIPS អនុញ្ញាតអោយពិគ្រោះជាមួយនិង WIPO ក្រុមប្រឹក្សា និងស្វែងរកវិធីដើម្បីឲ្យទទួលយក ក្នុងមួយឆ្នាំនៃកិច្ចប្រជុំលើកទីមួយ កិច្ចព្រមព្រៀងសមស្រប សំរាប់សហប្រតិបត្តិការណ៏ជាមួយក្រុមការងារនៅក្នុងស្ថាប័ន ។
មាត្រា៦៩ ក៏បានកំណត់អំពី សហប្រតិបត្តិការណ៏អន្តរជាតិ របស់ស្ថាប័ននោះ ត្រូវតែ សមាជិកយល់ព្រមសហការណ៏ជាមួយប្រទេសផ្សេងៗ ដោយក្នុងទិដ្ឋភាពលុបបំបាត់ការធ្វើជំនួញទំនិញអន្តរជាតិដែលរំលោភលើកម្មសិទិ្ធបញ្ញា ។ ក្នុងគោលបំណងនេះ ពួកគេនិងបង្ហាញ ហើយនិងជូនដំណឹងចំពោះទីស្នាក់ការរដ្ឋបាលរបស់ពួកគេ បើរៀបចំរួចជាស្រេចដើម្បីផ្លាស់ប្តូរពត័មានលើទំនិញដែលរំលោភច្បាប់ ។ ដោយឡែកពួកគេនឹងផ្សព្វផ្សាយអំពីការផ្លាស់ប្តូរពត័មាន ហើយសហប្រតិបត្តិការណ៏ជាមួយអាជ្ញាធរគយដោយគិត អំពីជំនួញសញ្ញាទំនិញក្លែងក្លាយ និងការលួចចំលងទំនិញម្ចាស់ដើម ។ គេក៏បានកំណត់នៅក្នុងមាត្រា ៧០ ស្តីពីការការពារលើកម្មវត្ថុដែលមានស្រាប់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនឲ្យមានដំណើរការកើតឡើង នៃកាតព្វកិច្ចក្នុងទិដ្ឋភាពនៃទង្វើដែលកើតឡើងមុនថ្ងៃនៃពាក្យស្នើសុំកិច្ចព្រមព្រៀងសំរាប់សមាជិក។ ក្រៅពីនេះលើកលែងតែមានការផ្តល់ឲ្យសំរាប់ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះអោយមានដំណើរការកើនឡើងនៃកាតព្វកិច្ចក្នុងទិដ្ឋភាពនៃបញ្ហាកម្មវត្ថុដែល មាន ហើយទាំងអស់នៅថ្ងៃដែលពាក្យស្នើសុំកិច្ចព្រមព្រៀងនេះសំរាប់សមាជិកដែលស្នើរ ហើយត្រូវបានការពារដោយសមាជិកក្នុងថ្ងៃដែលបានប្រកាស ឬមកបន្តបន្ទាប់ដើម្បីណែនាំអោយស្គាល់ពីលក្ខណះវិនិច្ឆ័យសំរាប់ការពារនៅក្រោមខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ។ ក្នុងខ្លឹមសារនៃកថាខណ្ឌនេះ និងកថាខណ្ឌទី៣ និងទី ៤ កាតព្វកិច្ចសិទ្ធិម្ចាស់ដើមជាមួយនិងការទទួលស្គាល់ស្នាដៃដែលមានហើយ និងត្រូវកំណត់តែមួយគត់ក្នុងមាត្រា ១៨ នៃសន្និបាត Berne ឆ្នាំ ១៩៧១ ហើយ និងគ្មានកាតព្វកិច្ចធ្វើអោយដូចដើមនូវ ការការពារកម្មវត្ថុនៃថ្ងៃដែលពាក្យស្នើរសុំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះសំរាប់ការស្នើរសុំ របស់សមាជិកដែលស្ថិតនៅក្ន្ងវិស័យសាធារណះ ។ ក្នុងទិដ្ឋភាពនៃទង្វើក្នុងការគោរពវត្ថុជាក់លាក់មួយរាប់បញ្ចូល ការការពារកម្មវត្ថុដែលរំលោភច្បាប់ នៅក្រោមបញ្ញាត្តិច្បាប់ ក្នុងការអនុលោមនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានចាប់ផ្តើម ឬ ក៏នៅក្នុងទិដ្ឋភាពនៃការវិនិយោគទន់សំខាន់ ត្រូវបានមុនថ្ងៃនៃការទទួលស្គាល់នៃកិច្ចព្រមព្រៀង WTO សមាជិកបង្ហាញពីការផ្តល់នូវការកំណត់នៃមធ្យោបាយដោះស្រាយដែលអាចប្រើប្រាស់បានទៅកម្មសិទ្ធិករ ដើម្បីបន្តធ្វើសកម្មភាពបន្ទាប់ពីថ្ងៃនៃពាក្យស្នើសុំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះសំរាប់សមាជិក ។   ក្នុងករណីនេះសមាជិកត្រូវតែធ្វើការសងស្មើគ្នា ។ សមាជិកមួយគឺមិនតំរូវអោយប្រើប្រាស់ការផ្តល់អោយនៃមាត្រា ១១ និង ក្នុងកថាខណ្ឌទី ៤ នៃមាត្រាទី ១៤ ដែលគោរពទម្រង់ដើមឬ ចំលងទិញមុនថ្ងៃ នៃពាក្យស្នើរសុំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះសំរាប់សមាជិក។ សមាជិកមិនតំរូវអោយប្រើប្រាស់មាត្រា ទី ៣១ ឬក៏តំរូវការក្នុងកថាខណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ទី ២៧ ដែលសិទ្ធិប៉ាតង់ត្រូវបានទទួលយកដោយគ្មានការរើសអើង ដូចវិស័យបច្ចេកវិជ្ជា ដើម្បីប្រើប្រាស់ដោយគ្មានការផ្តល់សិទិ្ធអំណាចពីកម្មសិទិ្ធករ ដែលផ្តល់សិទិ្ធអំណាចត្រូវបានផ្តល់អោយដោយរដ្ឋាភិបាលមុនថ្ងៃ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ ។ ក្នុងករណីដែលកម្មសិទ្ធិបញ្ញាមានប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការការពារ គឺត្រូវមានលក័្ខខ័ណ្ឌ លើការចុះឈ្មោះប្រើប្រាស់សញ្ញាពាណិជ្ជកម្ម ពាក្យស្នើសុំសំរាប់ការការពារដែលរងចាំសម្រេចនៅថ្ងៃដែលស្នើរសុំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះសំរាប់សមាជិកដែលដាក់ពាក្យស្នើនឹងត្រូវអនុញ្ញាតអោយកែសម្រួល ដើម្បីពង្រឹងការការពារ ដែលបានផ្តល់អោយដោយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ការធ្វើវិសោធនកម្មមិនត្រូវរួមបញ្ចូលបញ្ហាថ្មីនោះទេ ។ សមាជិកមិនអាចធ្វើបាន នូវថ្ងៃដែលចូលក្នុងអំណាច នៃអង្គការ WTO កិច្ចព្រមព្រៀងការការពារប័ណ្ណប៉ាតង់ ការផលិតហើយ និងផលិតផលគីមីសំរាប់កសិកម្មអោយសស្រប និងកាតព្វកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាដែលមានចែងនៅក្នុង មាត្រា ២៧ ដែលសមាជិកនឹង៖
  ទោះបីជាយ៉ាងណា ការផ្តល់អោយនូវផ្នែក VI បានផ្តល់អោយនូវថ្ងៃចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនៃ WTO ដែលពាក្យស្នើរសុំសំរាប់ប័ណ្ណប៉ាតង់ដូចជាការច្នៃប្រឌិត អាចប្តឹងបានអនុញ្ញាត ។
  ពាក្យស្នើរសុំទាំងនេះ ដូចថ្ងៃដែលស្នើរកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប្រសិនបើលក្ខណះវិនិច្ឆ័យសំរាប់ប័ណ្ណប៉ាតង់ គឺមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀនេះ ប្រសិនលក្ខណះវិនិច្ឆ័យទាំងនោះ ត្រូវបានអនុញ្ញាតនៅថ្ងៃដែលរៀបចំកិច្ចព្រមព្រៀងដោយសមាជិក។
  ផ្តល់ការការពារប័ណ្ណប៉ាតង់យោងទៅតាម កិច្ចព្រមព្រៀង ដូចការផ្តល់នូវប័ណ្ណប៉ាតង់ ហើយសំរាប់ខ្លឹមសារនៃប័ណ្ណប៉ាតង់ ដែលសេសសល់ គឺត្រូវរាប់ចាប់ពីថ្ងៃដែលធ្វើប័ណ្ណប៉ាតង់ យោងទៅតាមមាត្រា ៣៣ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ សំរាប់ពាក្យស្នើសុំ ដែលមានលក្ខណះវិនិច្ឆ័យសំរាប់ការការពារយោងទៅតាម វាក្យខ័ណ្ឌ (b) ។
ផលិតផលមួយអាចក្លាយជាកម្មវត្ថុមួយ នៃប័ណ្ណប៉ាតង់ សមាជិកមួយរូប គឺត្រូវអាស្រ័យទៅលើកថាខ័ណ្ឌទី៨(a) កម្មសិទិ្ធទីផ្សារផ្តាច់មុខនឹងត្រូវបានផ្តល់ឲ្យ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយការផ្តល់អោយនៃផ្នែកទី VI គឺមានរយះពេលប្រាំឆ្នាំបន្ទាប់ពីបានទទួលការយល់ព្រមនៅក្នុងសមាជិកមួយរូប ឬ ក៏ប័ណ្ណប៉ាតង់ផលិតផលមួយគឺត្រូវបានផ្តល់អោយ ឬ បដិសេធដោយសមាជិកនោះដែរ ពេលវេលាគឺខ្លីជាងការផ្តល់អោយការចូលជាអំណាចអង្គការ WTO ពាក្យស្នើសុំប័ណ្ណប៉ាតង់មួយត្រូវបានដាក់ស្នើរហើយផ្តល់ប័ណ្ណប៉ាតង់សំរាប់ផលិតផលរបស់សមាជិកដទៃទៀត ហើយការយល់ព្រមនៅលើទីផ្សារអាចទទួលយកដោយសមាជិកដ៏ទៃទៀត ។
ក្រុមប្រឹក្សា TRIPS និងពិនិត្យមើលទៅលើដំណើរការ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងបន្ទាប់ពីការផុតកំណត់នៃអំឡុងពេលនៃការផ្លាស់ប្តូរយោងទៅតាមកថាខណ័្ឌទី ២ នៃមាត្រា ៦៥ ។ ក្រុមប្រឹកក្សាត្រូវតែមានការយល់ឃើញទៅលើ បទពិសោធន៏ចំណេញក្នុងសហប្រតិបត្តិការណ៏ ហើយពិនិត្យមើលម្តងទៀតបន្ទាប់ពី ២ឆ្នាំបន្ទាប់ ហើយចាប់ពីចន្លោះពេលនោះក្រុមប្រឹក្សាអាចពិនិត្យមើលកិច្ចការដែលទាក់ទង នឹងការវិវត្តថ្មីណាមួយដែលអាចធានានៃការកែប្រែ ឬ វិសោធនកម្ម នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ។ វិសោធនកម្ម គឺគ្រាន់តែបង្ហាញនូវគោលបំណង នៃការសំរបសម្រួលចំពោះការការពារ ម្ចាស់នៃកម្មសិទិ្ធដ៏មានកំរិតខ្ពស់បំផុត នៃច្បាប់កម្មសិទិ្ធបញ្ញា ដែលបានសម្រេច ហើយនៅក្នុងអនុភាពក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពហុភាគីដទៃទៀត ដោយទទួលយកនៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងដោយសមាជិកទាំងអស់នៃ WTO គឺសំដៅទៅលើមហាសន្និបាតធ្វើសេចក្តីសម្រេច ដោយយោងទៅតាម កថាខ័ណ្ឌទី៦ មាត្រា ១០ នៃកិច្ចព្រមព្រៀង WTO ឈរលើមូលដ្ឋាន នៃការស្នើសុំដោយមតិទូទៅ នៃក្រុមប្រឹក្សា TRIPS ។
កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ក៏បានបើសិទ្ធិឲ្យភាគីនៃសន្ធិសញ្ញា អាចធ្វើខដាក់លក្ខខណ្ឌ ដូចមានកំណត់ក្នុងមាត្រា៧២ ថា ខ ដាក់លក័្ខខ័ណ្ឌមិនរាប់បញ្ចូល នៅក្នុងប្រការនៃការផ្តល់ឲ្យណាមួយ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេប្រសិនបើគ្មានការយល់ស្របពីសមាជិកដទៃទៀត ។
ជាអវសាន្តបញ្ញតិ នៃកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS ត្រង់មាត្រា ៧៣ បានកំណត់នូវលក្ខខណ្ឌមួយចំនួន ស្តីពីហានិភ័យ និង អញ្ញាត្តកម្មដែលមានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម៖
ដោយគ្មានការបកស្រាយនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ
a. តម្រូវអោយសមាជិកម្នាក់ដើម្បីផ្តល់ពត័មានមួយជាចំហ និងជាក់លាក់ ដែលវាចាត់ទុកថាជាការផ្ទុយនិងផលប្រយោជន៏៏ប្រាតិភោគ ឬ
b. ដើម្បីការពារសមាជិកពីសកម្មភាព ដែលចាត់ទុកថាជាការសំខាន់សំរាប់ ការការពារចំពោះផលប្រយោជន៏លើប្រាតិភោគ ។
(i) ការទាក់ទងចំពោះការបែងចែកសំភារះ ឬ សំភារះនៃពួកគេ ដែលបានទាញយក ។
(ii) ការទាក់ទងនិងចរាចរណ៏នៅក្នុងដៃ គ្រាប់រំសេវ ប្រដាប់ប្រដា នៃសង្រ្គាម ហើយដែលធ្វើចរាចរណ៏នៅក្នុងទំនិញផ្សេងៗដទៃទៀត ចំពោះសំភារៈ ដែលបានផ្ទុកដោយផ្ទាល់ ឬ ដោយមិនផ្ទាល់សំរាប់គោលបំណង នៃការផ្គត់ផ្គង់ទៅដល់កងទ័ព។
(iii) បានអំឡុងពេលសង្រ្គាម ឬ ក្នុងករណីបន្ទាន់ផ្សេងដទៃទៀត ក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ។
c. ដើម្បីការពារសមាជិកពីសកម្មភាពនៅក្នុងការបំពេញភារកិច្ច ក្រោមធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ សំរាប់ការរក្សា សន្តិភាពអន្តរជាតិ និង សន្តិសុខ ។

សេចក្តីសន្និដ្ឋាន
ក្រោយពីបានពិភាក្សា នៅផ្នែកខាងលើរួចមក ធ្វើឲ្យយើងកាន់តែយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់នូវគុណប្រយោជន៍របស់ កិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS ដែលបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងកិច្ចការពារពីការរំលោភបំពាន ទៅលើសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញាសកល ក៏ដូចជាសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញារបស់ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិផងដែរ។
កិច្ចព្រមព្រៀងទៅលើទស្សនៈវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងជំនួញ នៃសិទ្ធិកម្មសិទ្ធិបញ្ញា ត្រូវបានរួមបញ្ចូលទៅក្នុង ជំនួញនៃទំនិញក្លែងបន្លំ ហើយវា គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយក្នុងចំណោមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មចំរុះ នៅក្នុងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក មិនតែប៉ុណ្ណោះ កិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS គឺជាសមិទ្ធិផលមួយដែលបានមកពីកិច្ចប្រជុំអ៊ុយរ៉ាហ្គាយរ៉ោន ជាមួយនឹង GATT។
គោលបំណងនៃការសិក្សា ទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀង TRIPS មានពីរសំខាន់ គឺ
  ដោយសារទ្រព្យបញ្ញា បានក្លាយជាតួអង្គដ៏សំខាន់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ។
  ការកើតឡើងនូវសន្ធិសញ្ញាជាច្រើន នៅក្នុងផ្នែកទ្រព្យបញ្ញា មានការខ្វះខាតនូវប្រសិទ្ធិភាពនៃការអនុវត្តដោយបង្ខំ ក្នុងការប្រឆាំងនូវការក្លែងបន្លំ និងការលួចចម្លងដោយខុសច្បាប់។
សរុបសេចក្តីរួម មកការអនុវត្តដោយបង្ខំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងស្ថិតក្នុងគោលបំណងការពារនូវផលប្រយោជន៍ របស់ម្ចាស់ស្នាដៃដើម ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ រហូតដល់ថ្នាក់ជាតិផងដែរ ដើម្បីជម្រុញឲ្យមានការកើនឡើងនូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយគំនិតច្នៃប្រឌិតល្អប្រសើរទៀត។

ឯកសារយោង
 Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS Agreement), 1994
 Dispute Settlement, WTO, TRIPS, 2003
 WIPO NATIONAL SEMINAR ON COPYRIGHT, RELATED RIGHTS, AND COLLECTIVE MANAGEMEN, organized by the World Intellectual Property Organization (WIPO) in cooperation with the Ministry of Culture, Khartoum, February 28 to March 2, 2005